ABD Başkanı Donald Trump'ın Washington'da ağırladığı Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile gergin geçen görüşmesinin yankıları sürüyor.

Trump, Ukrayna savaşını sona erdirmek için geçen hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinden sonra Cuma günü Beyaz Saray'da Zelenskiy ile bir araya geldi.

Kapalı kapılar ardında gerçekleşen görüşme sonrasında basına sızan bilgiler, uluslararası gündeme damgasını vururken, Avrupa başkentlerinde soğuk duş etkisi yarattı.

Trump Zelenskiy'i Putin adına tehdit mi etti?

Uluslararası basında hafta sonu boyunca yayımlanan haberlerde, Trump'ın görüşmede Zelenskiy'e Rusya'ya Ukrayna'da toprak tavizi verme konusunda baskı uyguladığı, Kiev'in acilen talep ettiği Tomahawk füzelerini tedarik etmeyi reddettiği ve güvenlik garantileri konusunda da Ukrayna'nın beklentilerini boşa çıkaran ifadeler kullandığı yönünde bilgiler yer aldı.

Hatta Financial Times'ın haberine göre Trump, görüşmede Zelenskiy'e "Putin'in şartlarını kabul etmesi gerektiğini" söyledi, aksi takdirde "Putin'in Ukrayna'yı yerle bir edeceği" konusunda da uyardı.

Görüşmede, ABD ile Ukrayna devlet başkanlarının seslerini yükselttikleri, görüşmenin "bağırış çağırışa" dönüştüğü, hatta Trump'ın da "sürekli küfrettiği" iddia edildi.

Washington Kiev'e Rusya lehine toprak tavizi mi dayatıyor?

Haberlere göre ABD Başkanı Trump görüşmede "bunları görmekten bıktım" diyerek Ukrayna'daki cephe hattının haritalarını bir kenara fırlattı, Avrupa ülkelerinin "maksimalist" olarak nitelendirdiği Putin'in taleplerini sıralayarak Zelenskiy'nin tüm Donbas bölgesini Putin'e teslim etmesi konusunda ısrar etti.

Ukrayna liderinin ise gönüllü olarak toprak tavizi vermeyeceği yönündeki tutumunu yinelediği belirtildi.

Açık kaynaklara göre Rusya Donbas'ın büyük bir bölümünü ele geçirmiş durumda, Ukrayna ordusu ise bölgenin geri kalanının Rusya'nın eline geçmesini önlemek için zor bir mücadele yürüterek mevcut savunma hattını korumaya çalışıyor. Ukrayna, ancak bu yolla Rus işgalinin daha da genişlemesinin önlenebildiğini, bundan taviz verilemeyeceğini savunuyor.

Başkan Trump'ın, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'nin ısrarı üzerine görüşmede "Tamam o zaman mevcut cephe hattında savaşı sonlandırmayı deneyelim" dediği belirtiliyor.

Trump, Pazar akşamı gazetecilere üzerinde varılan bu mutabakatı yansıtan bir açıklama yaptı, "Biz, bulundukları sınır hatlarında, savaşın cephe hattı boyunca durulması gerektiğini düşünüyoruz" diye konuştu.

Cephede savaşın durması gerektiğini söyleyen Trump, çok çetin müzakereler gerektiren ayrıntıların daha sonra iki taraf arasında ele alınabileceğini kaydetti.

Zelenskiy'den diplomatik açıklama

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'den de bugün bir açıklama geldi. Ukraynalı lider, 28 Şubat'ta Oval Ofis'te canlı yayın esnasında Trump ile Başkan Yardımcısı JD Vance tarafından canlı yayında adeta azarlandığı skandal görüşmeden sonra açıklamalarında ihtiyatlı ve diplomatik bir üslup tercih ediyor ve bugün de genel hatlarıyla görüşmenin "olumlu" geçtiğini söylemekle yetindi.

Zelenskiy, "Başkan Trump'ın olumlu bakış açısını, savaşın sona ermesine yol açması halinde paylaşıyoruz. Kendisi ve ekibiyle iki saatten fazla süren birçok görüşmenin ardından, bence mesajı olumlu: Cephe hattında, durdurduğumuz yerde durmamız gerektiği. Tabii tüm taraflarca ne kastedildiğinin anlaşılması koşuluyla" diye konuştu.

Aslında Trump son haftalarda Putin'i Ukrayna'da savaşı sona erdirme konusunda yapıcı bir tutum takınmamakla eleştirmiş, Ukrayna'nın elinin güçlendiğini, hatta Rusya'ya kaptırdığı tüm topraklarını geri alabileceğini de öne sürmeye başlamıştı.

Ancak son Trump-Zelenskiy görüşmesi, ABD yönetiminin Kiev için kabul edilemez şartlarda da olsa, Ukrayna savaşını en kısa sürede sonlandırmak istediğini gösteriyor.

Avrupa'da endişe hakim

Avrupa başkentlerinde, Trump'ın Putin ile geçen hafta yaptığı görüşme sonrasında Rusya lehine U dönüşü yaptığı iddiası tartışılıyor.

Polonya Başbakanı Donald Tusk, Zelenskiy'nin Beyaz Saray'da Trump ile yaptığı görüşmenin ardından Avrupalı liderler olarak kendilerine bilgi aktardığına dikkat çekerek, Ukrayna'ya baskı yapılmaması çağrısı yaptı.

Tusk, "Bir şey çok açık: Bugün Avrupa'nın Rusya'nın saldırganlığına karşı Ukrayna'yla dayanışması her zamankinden daha büyük önem taşıyor. Toprak tavizleri konusunda hiçbirimiz Zelenskiy'e baskı yapmamalıyız. Hepimiz asıl Rusya'ya saldırganlığını durdurması için baskı yapmalıyız. Yatıştırma politikası asla adil ve kalıcı bir barışa giden bir yol olmamıştır" mesajını verdi. Pek çok Avrupa başkentinin de bu görüşü paylaştığı biliniyor.

Bu arada Avrupa Birliği (AB) Enerji Bakanları, Rusya'dan doğalgaz ive sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatının yasaklanması önerisini destekleme kararı aldı. Bu adımla Rusya'nın savaşa ayırdığı mali kaynakların kısıtlanması hedefleniyor.

Bugün düzenlenen toplantıyı yöneten AB dönem başkanı Danimarka'nın Enerji Bakanı Lars Aagaard, "Enerjide bağımsız bir Avrupa, daha güçlü ve daha güvenli bir Avrupa demektir" açılmasıyla sağlanan uzlaşıyı duyurdu.

Avrupa Parlamentosu'nda gerekli onay süreci tamamlandığı takdirde AB'de Rusya'dan doğalgaz ve sıvılaştırılmış gaz ithalatı en geç 2028'de itibaren tamamen yasaklanacak.

Budapeşte'de yapılacak Trump-Putin zirvesi de AB'yi gerdi

Öte yandan Trump'ın Putin ile Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bir araya geleceklerini açıklaması da Avrupa'yı gerdi.

Putin hakkında, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından verilen uluslararası tutuklama kararı var ve normalde AB sınırlarına giriş yaptığı takdirde tutuklanması gerekiyor.

AB'nin Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Putin'in Trump ile görüşmek için bir AB üyesi ülke olan Macaristan'a gelecek olmasını "hoş değil" sözleriyle değerlendirdi.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot da ABD ile Rusya arasında görüşmelerin yararlı bulduklarını söylemekle birlikte, "Vladimir Putin'in AB'ye yapacağı duyurulan ziyaret ancak derhal ve koşulsuz bir ateşkesin sağlanması halinde anlamlı olur" dedi.

Neden Macaristan?

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Trump-Putin zirvesinin iki hafta içinde Macaristan'da gerçekleşebileceğini, zirve hazırlıklarının daha çok başında olduklarını, daha birçok ayrıntının açıklığa kavuşturulması gerektiğini ve bunların Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun yapacakları telefon görüşmesinde de ele alınacağını açıkladı.

İki liderin son zirvesi Alaska'da gerçekleşmişti. Peskov, neden zirve için bu sefer AB üyesi Macaristan'ın tercih edildiği sorusunu yanıtlarken, hem Putin'in hem Trump'ın Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile iyi ilişkileri olduğuna dikkat çekti.

Peskov, "Orban'ın Başkan Trump ile sıcak ilişkileri ve Başkan Putin ile de çok yapıcı ilişkileri var. Ve bu, gayet tabii ki son telefon konuşmasında varılan ortak anlayışa büyük katkı sağladı" dedi.

Diplomatik kaynaklar, Rusya Putin'in Budapeşte'deki zirveye katılımı için Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin tutuklama kararının uygulanmayacağı konusunda garanti istediğini söylüyor. Bunun ne şekilde verileceği ile ilgili henüz bir açıklama yapılmadı.

Zelenskiy: Bence Budapeşte uygun bir yer değil

Bu arada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenkiy, Trump-Putin zirvesinin Budapeşte'de gerçekleşmesinden memnuniyet duymadığını açıkladı.

Zelenskiy bugün yaptığı açıklamada, zirveye kendisinin davet edilmediğini, edildiği takdirde gitmeye hazır olduğunu ifade ederek, "Ben Budapeşte'nin böyle bir görüşme için en uygun yer olduğunu düşünmüyorum. Elbette, eğer barış getirebilecekse, hangi ülkenin ev sahipliği yaptığı önemli olmayacaktır" sözlerini kaydetti.

Ukrayna lideri ayrıca Macaristan Başbakanı Orban'ı da şu ifadelerle hedef aldı:

"Ukrayna'yı her yerde engelleyen bir başbakanın Ukraynalılar için olumlu bir şey yapabileceğine veya dengeli bir katkı sağlayabileceğine inanmıyorum."

DW,AP,Reuters,dpa / DA,JD