Ukrayna'da ateşkes umutlarının çıkmaza girmeye başladığı bir aşamada ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Rus devlet medyasına yansıyan haberlere göre Putin, iki saatten uzun sürdüğü belirtilen görüşmeyi "açıksözlü” ve "yararlı” diye nitelendirdi. Putin, görüşmede Rusya'nın gelecekteki barış görüşmeleriyle ilgili bir mutabakat zaptı için Ukrayna ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu belirtti. Rusya'nın ihtilafın barışçı çözümünden yana olduğunu belirten Putin, Rusya ve Ukrayna'nın "tüm taraflara uyacak uzlaşılar için azami çaba göstermesi gerektiğini" kaydetti.

İstanbul'da geçen hafta Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında gerçekleşen doğrudan görüşmelerin tüm tarafları ihtilafı sona erdirme yönünde "doğru bir yola" soktuğunu belirten Putin, "Anlaşma ilkeleri, olası barış anlaşmasının imzalanmasına yönelik takvim, ilgili anlaşmalara varılması durumunda belirli bir süre için ateşkesi de içeren bir dizi konuda mutabakat zaptı için Ukrayna ile birlikte çalışmaya hazırız" dedi.

Trump: Müzakereler derhal başlayacak

ABD Başkanı Donald Trump ise görüşme sonrasında yaptığı açıklamada daha net bir mesaj verdi ve "Taraflar ateşkes için görüşmelere derhal başlayacak" dedi.

Trump, kendisine ait sosyal medya platformu Truth Social'dan yaptığı paylaşımda, "Rusya ve Ukrayna ateşkes için, ve daha önemlisi savaşı bitirmek için müzakerelere derhal başlayacak" ifadesini kullandı. ABD Başkanı, Putin ile görüşmesiyle ilgili olaraksa "görüşmenin tonunun ve ruhunun mükemmel olduğunu" ifade etti.

Vance'den tehdit gibi mesaj

Trump-Putin görüşmesi, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in, "Sabrımız taşıyor” çıkışının ardından gerçekleşti.

Vance, Trump-Putin görüşmesinden saatler öncesinde yaptığı açıklamada Rusya'nın savaşı sona erdirmeye istekli olmaması halinde "ABD'nin eninde sonunda bunun kendi savaşı olmadığını söylemek zorunda kalacağını" ifade etti. "Burada bir çıkmaz olduğunun farkındayız" sözlerini kaydeden ve Trump'ın Putin'e "Bak, bu konuda ciddi misin?" sorusunu yönelteceğini aktaran Vance, "Dürüst olmak gerekirse Başkan Putin'in bu savaştan nasıl çıkacağını tam olarak bilmediğini düşünüyorum" diye konuştu.

Vance, "Tango yapmak için iki kişi gerekir. Başkan'ın (Trump'ın) bunu yapmaya istekli olduğunu biliyorum, ancak Rusya bunu yapmaya istekli değilse, o zaman eninde sonunda bu bizim savaşımız değil diyeceğiz... Bitirmeye çalışacağız ama bitiremezsek sonunda şöyle diyeceğiz: 'Biliyor musunuz? Denemeye değerdi ama artık denemeyeceğiz" ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray'dan "Sabrımız taşıyor” açıklaması

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt de Trump'ın daha önce Ukrayna savaşının "önceki ABD yönetimin beceriksizliği ve zayıflığı nedeniyle başladığını söylediğini" anımsattı ve bunu düzeltmek için yoğun çaba gösterdiğine işaret etti.

Ancak artık Trump'ın ihtilafa taraf her iki tarafın tutumu nedeniyle "tahammülünü kaybetmeye başladığına" ve "hayal kırıklığı yaşadığına" vurgu yapan Leavitt, "Başkan Trump taraflara mümkün olan en kısa zamanda ateşkes sağlanması ve barışın tesis edilmesini istediğini açıkça ifade etti" diye konuştu.

Görüşme öncesinde ABD'nin Rusya'ya yönelik baskısına ABD Hazine Bakanı Scott Bessent de katılmış, Trump'ın "Putin'in iyi niyetle müzakere etmemesi halinde Rusya'ya karşı ek yaptırımlar uygulanabileceğini açıkça ifade ettiğini" hatırlatmıştı.

Moskova: Rusya sorumlu tutum sergiliyor

Rusya ise telefon görüşmesi öncesinde yaptığı açıklamalarda "yapıcı" ve "sorumlu" bir tutum sergilediğini savundu.

Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Trump ile Putin arasındaki telefon görüşmesinin, geçen hafta üç buçuk yıl aradan sonra İstanbul'da Rusya ile Ukrayna arasında yapılan ilk doğrudan müzakereler sonrasında gerçekleşiyor olmasının önemli olduğuna vurgu yaptı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova ise Devlet Başkanı Putin'in 14 Haziran 2024'te Rusya'nın pozisyonu açıkça ortaya koyduğuna işaret ederek, bu doğrultuda "sistematik, ilkeli ve mantıklı bir şekilde hareket edildiğini" savundu.

Buna karşın Ukrayna’nın sürekli pozisyon değiştirdiğini savunan Zakharova, Ukrayna'nın bu değişken tutumunun İstanbul müzakerelerine de yansıdığını iddia etti.

Rusya'nın koşulları neydi?

Rusya lideri Vladimir Putin, Haziran 2024'te Ukrayna ile görüşmeler için koşullarını açıklamıştı. Putin bu koşullarını; "Ukrayna birliklerinin Donbass ve Novorossiya'dan çekilmesi, Kiev'in NATO'ya katılma arzusuna son verilmesi, Batı'nın Moskova'ya yönelik tüm yaptırımlarının kaldırılması, Ukrayna'nın bağlantısız ve nükleer silahlardan arındırılmış bir statüyü taahhüt etmesi, Ukrayna'nın Rusça konuşan vatandaşlarının haklarına, özgürlüklerine ve çıkarlarına tam olarak saygı göstermeyi taahhüt etmesi” olarak sıralamıştı.

Trump ve Putin kaç kez görüştü?

Resmi açıklamalara göre Donald Trump, bugünkü telefon görüşmesiyle birlikte ABD başkanlığını devraldığından bu yana üç kez Rusya Devlet Başkanı Putin ile telefonda görüşmüş oldu.

Ocak'ta yemin ederek göreve başlayan Trump, Putin ile ilk telefon görüşmelerini 12 Şubat'ta yaptı. Bu görüşmelerin ardından Rusya'nın barış arzusunu ifade ettiği ve bu nedenle Trump'ın üst düzey ABD yetkililerine Ukrayna'daki savaşı sonlandırma görüşmelerini başlatmak için talimat verdiği açıklandı.

Trump, Putin ile 18 Mart'ta yaklaşık iki saat süren bir telefon görüşmesi daha gerçekleştirdi. Putin bu görüşmede Ukrayna enerji tesislerine saldırıları geçici olarak durdurmayı kabul etti. Ancak Rus lider, Trump'ın kalıcı bir barış anlaşmasına giden bir ilk adım olmasını umut ettiği 30 günlük ateşkesi onaylamayı reddetti. Bunu izleyen günlerde de zaten Rusya ve Ukrayna birbirlerini varılan uzlaşmaya rağmen enerji tesislerine saldırmak, moratoryumu ihlal etmekle suçladı.

Açıklanandan daha sık mı görüştüler?

Trump ve Putin'in resmen açıklanandan daha sık görüştükleri iddiaları hep gündemde.

Mart ayında Kremlin, Trump ve Putin arasında son aylarda kamuoyuna duyurulanlardan daha sık telefon görüşmesi olduğuna işaret etti.

Putin Trump'tan önce en son Şubat 2022'de, Ukrayna'ya işgali başlatmadan kısa bir süre önce dönemin başkanı Joe Biden ile görüşmüştü.

Görüşmeler nasıl gerçekleşiyor?

ABD Başkanı Trump ve Rusya Devlet Başkanı Putin, şifreli telefon sistemi aracılığıyla görüşüyorlar. Bugüne kadar görüntülü görüşme gerçekleştirilmediği belirtildi.

Görüşmede her iki başkanın konuşmaları tercümanlar tarafından çevriliyor. Biraz İngilizce bilen Putin müzakereler esnasında Rusça konuşuyor.

Reuters, dpa, AFP, AP/ DA, BK

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?