Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in İstanbul'da dün düzenlenmesi planlanan barış görüşmelerine katılmayı reddederek alt düzey bir heyet göndermesiyle ilk gün ilerleme olmadan biterken, müzakerelerin bugün Ukrayna ve Rusya heyetlerinin yanı sıra ABD ve Türkiye bakanlarının da katılımıyla farklı formatlarda yapılması planlanıyor.

Dünyada tüm dikkatler birkaç gündür Ukrayna için olası barış müzakerelerine çevrilirken, ev sahibi Türkiye'nin gayretlerine rağmen Rusya ve Ukrayna liderleri İstanbul'da bir araya gelmedi ve görüşmelerde ilk gün için gelişme sağlanamadı. Ukrayna ile Rusya arasında 3,5 yıl aradan sonra ilk doğrudan müzakerelerin İstanbul'da 15 Mayıs'ta yapılmasına dair beklentiler son günlerde yükselmişti. ABD Başkanı Donald Trump görüşmelerde elle tutulur bir sonuç elde edilme ihtimali olursa Ortadoğu turunun ardından İstanbul'a gidebileceğini söylemesine rağmen, Putin Türkiye'ye gelme konusunda istekli davranmadı.

Rus lider Ukrayna savaşı başladığından beri Türkiye dâhil hiçbir NATO ülkesine adım atmadı. Putin'in Türkiye'ye yaptığı son ziyaret günübirlik şeklinde 8 Ocak 2020'de Türk Akımı doğalgaz boru hattının açılışı için olmuştu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise dün Ankara'daki temaslarının ardından düzenlediği basın toplantısında Rusya'yı "ciddi olmamakla" eleştirerek, Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a duydukları saygıdan ötürü İstanbul'a müzakere heyeti gönderme kararı aldıklarını söyledi.

Dünyanın farklı bölgelerinden basın ekipleri Dolmabahçe'de dün tüm gün nöbet tuttu; ancak Ukrayna ve Rusya diplomatlarının karşılıklı açıklamalarını takibin dışında somut bir gelişmeye şahit olamadılar.

Rus ve Ukraynalı yetkililerin müzakereler öncesinde art arda yaptıkları açıklamalar tansiyonu tırmandırırken, Ukrayna-Rusya görüşmesi için İstanbul'a gelen Rus heyetin başkanlığını yürüten Vladimir Medinskiy "İstanbul'daki Rusya heyetinin gerekli tüm yetkinliklere sahip olduğunu, yapıcı çalışmalara ve Ukrayna ile Rusya arasındaki ihtilafı çözmenin yollarını bulmaya odaklandıklarını" söyledi.

Üçlü format hazırlığı

Rusya ve Ukrayna heyetlerinin katılım düzeyleri iki ülke arasında söz düellosuna dönerken, ikinci gün ise üçlü formatta iki ayrı görüşme yapılması bekleniyor.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan NATO Dışişleri Bakanları toplantısı için bulunduğu Antalya'dan dün akşam İstanbul'a gelerek Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Danışmanı Medinski başkanlığındaki Rus heyetiyle görüştü.

Türk diplomatik kaynakların bu görüşmenin ardından son duruma dair verdikleri bilgiye göre; bugün farklı formatlarda bir dizi görüşme yapılması planlanıyor. Bu görüşmelere katılmak üzere Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti, Medinski başkanlığındaki Rus heyeti, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti ve Fidan başkanlığındaki Türk heyeti İstanbul'da olacak.

Edinilen bilgiye göre, başka bir değişiklik olmaması durumunda görüşmeler tahminen TSİ 10.45'te ABD, Ukrayna ve Türkiye arasında başlayacak. Bunun ardından TSİ 12.30 civarında, savaşan iki taraf Rusya ve Ukrayna Türkiye'nin de olduğu üçlü formatta bir araya gelecek. Bakan Fidan'ın bu görüşmenin başında bir açıklama yapması öngörülüyor.

Dörtlü; yani ABD, Rusya, Ukrayna, Türkiye formatında bir görüşme olup olmayacağı ise henüz kesinleşmiş değil.

Bu arada Rusya ile Ukrayna arasında ikili formatta görüşme olup olmayacağı da net değil.

Trump Körfez turunun ardından nereye gidecek?

İstanbul'da dün Rusya-Ukrayna müzakerelerinin başlayabilmesi için bekleyiş sürerken, bir diğer merak edilen husus da Trump'ın Türkiye'ye gelip gelmeyeceği oldu.

Körfez turu çerçevesinde üç ülkeye yaptığı ziyaretin sonunda konuşan Trump, Cuma günü muhtemelen Washington'a döneceğini söylerken, "varış noktası" ile ilgili belirsiz ifadeler de kullandı. Trump şöyle konuştu:

“Bildiğiniz gibi yarın yola çıkıyoruz. Varış noktamız ise neredeyse bilinmiyor. Çünkü 'Burada olabilir misiniz? Şurada olabilir misiniz?' diye telefonlar olabilir. Ama muhtemelen yarın Washington'a döneceğiz."

ABD Dışişleri Bakanı Rubio, Putin ile bir araya gelme planlarının Körfez gezisi sona erdikten sonra kararlaştırılacağını söylemişti. Antalya'da NATO toplantısını takip eden gazetecilere yaptığı açıklamada Fidan ile Cuma günü İstanbul'da olacağını ama fazla bir beklentisi olmadığını belirten Rubio, "Başkan (Trump) ve Başkan Putin bu konu üzerinde doğrudan etkileşime girene kadar önemli bir gelişme kaydedilebileceğini sanmıyorum" dedi. Trump da dün Birleşik Arap Emirlikleri'ne giderken başkanlık uçağı Air Force One'da gazetecilere yaptığı açıklamada "Putin ve ben bir araya gelmeden, ister beğenin ister beğenmeyin, hiçbir şeyin olacağına inanmıyorum" dedi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise CNN'e yaptığı açıklamada Putin'in müzakerelere katılma ihtimalinin olmadığını söyleyerek, İstanbul'da Trump ile Putin'in görüşmesine yönelik bir hazırlığın yapılıp yapılmadığına ilişkin soruya karşılık "Şimdilik yakın bir zamanda görüşmeye dair herhangi bir hazırlık yok" yanıtını verdi.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?