Ukrayna, Rusya'yı Temmuz ayında imzalanan tahıl anlaşması çerçevesinde İstanbul'da kurulan Karadeniz Tahıl Girişimi Ortak Koordinasyon Merkezinde (JCC) işleyişi yavaşlatmakla suçladı.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Koordinasyon Merkezindeki Rus müfettişlerin gemilerin teftiş işlemlerini belirgin şekilde uzattıkları ve bunun sonucu olarak 165'ten fazla yük gemisinin İstanbul Boğazı yakınında kuyruk oluşturduğu belirtildi. Açıklamada, Ukrayna limanlarına yük taşımak üzere İstanbul Boğazından geçiş için bekleyen gemi sayısının her geçen gün arttığı kaydedilerek gecikmelerin "siyasi kaynaklı” olduğu suçlamasında bulunuldu.

Konuyla ilgili Birleşmiş Milletler'den (BM) de açıklama geldi. Karadeniz Tahıl Girişimi Ortak Koordinasyon Merkezi sözcüsü İsmini Palla, İstanbul civarında 150 kadar geminin beklemede olduğunu belirterek yığılmanın önüne geçmek için "acil” adım atılması gerektiğini kaydetti. Gecikmelerin tedarik zinciri ve liman faaliyetlerinde aksamalara yol açma potansiyeline sahip olduğunu vurgulayan Palla, JCC'de teftiş ekiplerinin sayısının beşe yükseltildiğini de kaydetti.

Karadeniz Tahıl Girişiminin Koordinatörlüğünü yürüten BM yetkilisi Amir Abdulla da daha önce yaptığı açıklamada sevkiyattaki gecikmelere işaret ederek Rusya ve diğer taraflardan abartılı teftişlerden kaçınmalarını istemişti.

Ukrayna 8,5 ton tahıl ve gıda maddesi ihraç etti

22 Temmuz'da Türkiye ve BM'nin arabuluculuğunda İstanbul'da düzenlenen bir törenle imzalanan tahıl koridoru anlaşması, üç Ukrayna limanından tahıl ürünlerinin Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılmasını yeniden mümkün hale getirmişti. JCC verilerine göre Ukrayna şimdiye kadar anlaşma çerçevesinde 379 seferle 8,5 milyon ton tahıl ve gıda maddesi ihraç etti. Anlaşmayla İstanbul'da kurulan Ortak Koordinasyon Merkezinde BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna'dan yetkililer bulunuyor ve gemiler geçişlerde denetleniyor.

Rusya ile ayrıca Rus tahıl ve gübresinin ihracatı önündeki engellerin kaldırılması yönünde ayrı bir mutabakat imzalanmıştı. Ancak Rusya her fırsatta anlaşmanın kendisi lehine işlemediği şikayetinde bulunarak Batı'yı Rus ihracatı önüne engeller çıkarmakla suçluyor. Batılı ülkeler Rus tarım ürünlerine yaptırım uygulamamalarına rağmen uluslararası sigorta ve nakliyat şirketleri Rusya'ya yönelik geniş kapsamlı diğer yaptırımlar nedeniyle bu alanda çalışmaktan kaçınıyor.

İlk etapta 120 günlüğüne imzalanan tahıl anlaşmasının süresi 19 Kasım'da doluyor. Anlaşmanın uzatılıp uzatılmayacağı ise yürütülen müzakereler sonucunda belli olacak.

Rusya'dan "tahıl nereye gidiyor” çıkışı

Tahıl anlaşmasının kaderinin tartışıldığı sırada Rusya'dan da dikkat çekici bir açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BM'den Ukrayna tahılının "varış noktası ve son alıcılarının kim olduğuna dair” veri talep etti. Tahıl anlaşmasında gerekli olabilecek "düzeltmelerin” bu bilgilere bağlı olacağını vurgulayan Lavrov, "Bu sadece merak değil. Tahıl anlaşmasının uygulanışında atılacak adımların düzeltilmesi ya da yeniden yönlendirilmesi buna bağlı olacak” dedi.

Rusya Dışişleri Bakanı, ellerindeki verilere göre söz konusu tahılın sadece yüzde 5 ila yüzde 7'sinin yoksul ülkelere ulaştığını, Ukrayna tahıl ihracatının yaklaşık yüzde 50'sinin Avrupa Birliği ülkelerine sevk edildiğini kaydetti.

rtr,AFP/BK,BÖ