Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden yeniden dünya pazarlarına ulaştırılmasını sağlayacak anlaşma İstanbul'da imzalandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in de katıldığı törende Rusya tarafını Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna tarafını da Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov temsil etti.

"Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi" imza töreninin açılışında konuşan BM Genel Sekreteri Guterres, rekor seviyelere varan gıda fiyatlarına işaret ederek bu anlaşmanın özellikle de kalkınmakta olan ülkeler ve açlıkla savaşan insanlar için büyük önem taşıdığını vurguladı. Guterres, Ukrayna'nın Karadeniz'deki limanlarından tahıl ve yiyecek maddeleri sevkiyatının küresel gıda arzındaki açığı kapatacağını ve fiyatların düşmesini sağlayacağını belirtti.

Anlaşmada Türkiye'nin kritik bir rol oynadığına dikkat çeken BM Genel Sekreteri, "Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk hükümeti, sizin kolaylaştırıcılığınız ve ısrarınız bu sürecin her aşamasında hayati öneme sahipti" diye konuştu. Guterres, savaşta insanların ölmeye devam ettiğine de işaret ederek " Bugün Karadeniz'de, dünyanın her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğu bir umut ışığı var" dedi.

Erdoğan: Tüm süreçler üzerinde mutabakat sağlandı

Guterres'ten sonra konuşan Erdoğan da "Bugün üzerinde mutabakata varılan metinle Afrika'dan Orta Doğu'ya, Amerika'dan Asya'ya tüm dünyada milyarlarca insanı bekleyen açlık tehlikesinin önünün alınmasına hep birlikte katkı sağlayacağız. Önümüzdeki günlerde başlayacak gemi trafiğiyle Karadeniz'den dünyanın birçok ülkesine yeni bir nefes borusu açmış olacağız" diye konuştu.

Gemilerin çıkışından güvenli bir şekilde intikaline ve varacağı limana ulaşmasına kadar tüm süreçler üzerinde mutabakat sağlandığını belirten Erdoğan, planın icra ve denetiminin İstanbul'da kurulacak müşterek koordinasyon merkezi tarafından gerçekleştirileceğini kaydetti. Anlaşmanın diğer ayrıntılarıyla ilgili bilgi ise verilmedi.

İmzalar ayrı ayrı atıldı

Konuşmalar sonrasında anlaşmanın imzalanmasına geçildi. Beklenildiği üzere Ukrayna ve Rusya tarafları BM ve Türkiye ile kendi adlarına anlaşma imzaladı, doğrudan birbiriyle muhatap olmadı. Anlaşmaları Türkiye adına Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya adına Savunma Bakanı Şoygu, BM adına Genel Sekreter Guterres ve Ukrayna adına Altyapı Bakanı Kubrakov imzaladı.

Şoygu'dan Rus televizyonuna açıklama

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, imza töreni sonrasında Rossiya-24 televizyon kanalına yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın limanlarının mayınlardan temizlenmesi ve geçişlere açılması durumundan fayda sağlamayacakları taahhüdünde bulunduklarını belirtti. Şoygu, "Rusya, bu belgede açıkça telaffuz edilen yükümlülükler üstlenmiştir. Limanların temizlenmesi ve açılması durumundan fayda sağlamayacağız. Bu taahhütte bulunduk" ifadelerini kullandı.

Rusya'nın Ukrayna limanlarını denizden ablukası ve Batı'nın Rusya'ya yaptırımları nedeniyle Ukrayna ve Rus tahılının sevkiyatında yaşanan sıkıntılar gıda fiyatlarının hızla artmasına ve gıda krizine yol açmıştı. Sadece Ukrayna'nın Odessa limanında 20 milyon ton tahıl sevkiyat için bekliyor.

DW/BK,EC