DW: Hiperenflasyon bir devletin iflası anlamına gelir. Yılbaşında Venezuela'da bir Bolivar'a alınan herhangi bir şeye yıl sonunda 10 bin Bolivar ödemek gerekecek. Bu akıl almaz enflasyon oranının nedenleri nelerdir?

Pablo Rafael Gonzales: Venezuela hükümetinin bütün fiyatları bir kereliğine yapılan hesaplamayla belirlediği döviz kontrol mekanizması enflasyonu tetikledi. Bu uygulama, içinde bulunduğumuz rezaletin başlıca sebebidir. Bir dolar 2,5 milyon Bolivar ediyor. Bu kur resmi kambiyo kurundan 17 kat fazla. Ancak hükümet döviz kontrolünü yumuşatmaya yanaşmıyor.

Venezuelalılar her gün artan enflasyonla nasıl başa çıkıyorlar?

Venezuela'da resmi asgari ücret olarak ayda 5,5 milyon Bolivar ödeniyor. Cari kura göre bu ücret 1,5 dolara tekabül ediyor. Etin kilosu ise 10 milyon Bolivar, yani yaklaşık 3 dolar. Bir milyon 400 bin Bolivar'dan ucuza ekmek bulunmuyor. Venezuela'dakifiyat çılgınlığını mantıkla izah etmek mümkün değil. Ülkede asgari ücretle çalışan işçilerin yarısı bu parayla geçinemez.

Hükümet kur politikasında neden ısrar ediyor?

Hükümet dışarıya döviz akışını önlemek için kontrol mekanizmasını devreye soktu ama bunun tam tersi oldu. Dövizler eriyip giderken, halk fakirleşiyor.

Bir önceki Devlet Başkanı Hugo Chavez ‘halk için üretsinler' gerekçesiyle göreve geldikten hemen sonra yerli ve yabancı işletmeleri kamulaştırmıştı. Bu uygulamanın sonu ne oldu?

İçinde bulunduğumuz duruma düşmemizin bir nedeni de işletmelere el konması olmuştur. Venezuela'da hemen hiçbir şey, ne tarım ürünü yetiştiriliyor, ne de sanayi malları üretiliyor. Venezuela absürt bir dünyada yaşıyor. Hükümet çimento fabrikalarına el koyuyor, piyasada çimento kalmıyor. Kahve üretimini kamulaştırıyor, içecek kahve bulamıyoruz. Şeker fabrikaları devletleştiriliyor, piyasada şeker bulunmuyor.

Gıda maddesi ihtiyacı karşılanabiliyor mu?

Venezuela halkının günlük hayatındaki bir diğer absürtlük de beslenmede yaşanıyor. Hükümet kutuyla temel gıda maddesi dağıtmasa, halkın büyük bölümü yeterli beslenemez. Bu uygulamaya (CLAP), "Yerel ikmal ve üretim komitesi" adı verilmiş. Bu kutulardan alabilmek için ise, Maduro hükümetinin çıkardığı "vatan kimliğine" sahip olmak gerekiyor.

Ülkenin krizden kurtulması için bazı önerilerde bulundunuz. Neler önerdiniz?

Eskiden Brezilya ve Arjantin'in de yaptığı gibi Dolara eşitlenmiş yeni bir para birimi ihdas edilmesini teklif ettim. Altın ve kısmen petrol rezervi karşılığında yeni bir para çıkarılmasını ve serbest döviz ticaretine yeniden izin verilmesini önerdim. Ancak ülkede siyasi değişiklik olmadan ekonomik krizden kurtulmak mümkün olmayacaktır.

Venezuelalı Ekonomist, Düşünür ve Siyaset Bilimci Pablo Rafael Gonzalez, 1989-1993 yılları arasında Venezuela parlamentosunda danışmanlık yaptı.

Jose Ospina

© Deutsche Welle Türkçe