Suriye'de muhaliflerin son kalesi İdlib'de çatışmalar şiddetleniyor. İdlib'deki siviller Suriye ordusunun operasyonları başladığından bu yana bölgeyi terk ediyor. ABD Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, İdlib'deki gelişmeler nedeniyle Suriye'den 700 bin kişinin Türkiye sınırına doğru ilerlediğini açıkladı. Alman yardım kuruluşu Dünya Açlık Yardımı (Welthungerhilfe) da bölgeyi terk eden sivillerin sayısının arttığına dikkat çekiyor. Örgütün Suriye’deki Projelerinden Sorumlu Koordinatörü Halil Kurt, bölgedeki sivillerin durumuna dair DW Türkçe'nin sorularını yanıtladı.

DW:  Welthungerhilfe'nin Suriye'nin kuzeybatısında yardım ettiği sivillerin durumu nasıl?

Halil Kurt: Welthungerhilfe'nin kuzeybatı Suriye’de yardım ettiği insanların durumu şu anda çok kötü bir şekil alıyor. Bunun başlıca sebebi hava bombardımanından dolayı birçok insanın yerinden edilmiş olması. İnsanlar, güneydoğu İdlib ve kuzeydoğu Halep tarafından bu taraflara göç ettiği için yardıma ihtiyacı olan insan sayısı her gün daha da fazlalaşıyor.

Mülteci kamplarında kaç sığınmacı var? Durumları nasıl?

Yerlerinden ve yurtlarından edilen insanların toplam sayısı 1 Aralık’tan 29 Ocak’a kadar Welthungerhilfe kaynakları ve Birleşmiş Milletler kaynaklarına göre yaklaşık 520 bin. Bu insanlar nerelere gidiyorlar? Genellikle Dana bölgesine çok büyük bir akım oluyor, Salqin bölgesine gidiyorlar, ayrıca Azez ve Afrin tarafındaki kamplara gittikleri görülüyor. Bu insanların ilk tercihi kamplar değil, ilk önce bir tanıdıklarının yanında kalmaya çalışıyorlar. Kampları tercih edenler sadece yüzde 21. Yüzde 14 civarı insan ev kiralamaya çalışıyor. Ağır kış şartları ve ev arzının  artmamasından dolayı kiralar çok yükseliyor. İnsanlar dolayısıyla ev tutmak yerine bazen yıkılmış binalarda konaklamayı da tercih ediyorlar. Ocak 2019 itibariyle kamplarda 460 bin kişi kalırken Aralık 2019 itibariyle bu sayı iki kattan fazla arttı. Yaklaşık 1 milyon kişi kamplarda ikamet ediyor. Kamplarda bu kadar yoğunluğun olması birçok insani hizmetin insanlar tarafından alınmasını engelliyor. Haliyle temel insan hakkı olan gıda, temizlik, su gibi ihtiyaçlar karşılanamıyor. Yerinden yurdundan edilmiş bu insanların hemen hemen hepsinin gıda dışında yardımlara ihtiyacı var. Soba, battaniye, mutfak seti bunlar arasında. Yüzde 87'sinin bir yerde kalmaya ihtiyacı var, yüzde 78’i nakit paraya ihtiyaç duymakta, yüzde 73'ü ise acil gıda yardımına ihtiyaç duyuyor.

İdlib'den kaçan sığınmacılar nerelere kaçıyor?

İdlib’den kaçan yerinden yurdundan edilmiş bu insanlar genellikle Türkiye sınırına yakın olan Salqin, Harim, Dana tarafına ya da Türkiye tarafından kontrolü sağlanan Afrin, Azez tarafına gidiyor. Türkiye sınırı resmi olarak kapalı olduğu için insanların geçiş izni bulunmuyor. Onun dışında insanlar ağırlıklı olarak daha güvenli olduğunu düşündüğü için Türkiye sınırına yakın olan bölgelere akın ediyorlar. Bu alan git gide küçülüyor, haliyle bu bölgede çok yoğun insan yaşamakta.

Sığınmacıların psikolojik durumu nasıl? Neler anlatıyorlar?

Durumları şu anda çok kötü. Çünkü insanlar ummadıkları anda bombalama ve hava bombardımanına tabi oldukları için yerlerinden ve yurtlarından bir anda gitmek zorunda kaldılar. Hiçbir şey yanlarına alamadılar ve sadece canlarını kurtarmaya çalıştılar. Psikolojik olarak çok kötü durumda olduklarını söyleyebilirim. Çoğu yakınlarını bu eylemlerde kaybetti. Bu insanların tek isteği sakin ve sükunetli bir hayat sürmek. Ancak bu onlar için şu ana kadar mümkün olmadı. Bu insanlar ayrıca dünyanın bu dramı izlemesine karşın hiçbir şey yapmamasından dolayı ihanete uğradıklarını, kimsenin kendilerine önem vermediğini düşünüyor. Haliyle bu dışlanmışlık onlar için ayrı bir psikolojik baskı oluşturuyor.

Welthungerhilfe bu insanlara nasıl yardımlar yapıyor?

Welthungerhilfe olarak bu insanlara birçok değişik aktivite ile yardımcı olmaya çalışıyoruz. 1 Aralık’tan itibaren yerlerinden yurdundan edilen bu insanlara ağır kış şartları sebebiyle öncelikle, 6 bin 200 aileye, yakıt yardımında bulunduk. Özellikle kamp bölgesi olan Dana’da bulunan insanları hedef aldık. Ayrıca aktivitelerimiz kapsamında bin 350 aileye nakit yardımında bulunduk ve 15 bin aileye Dana kampı ve çevresinde bulunan bölgelere bedava ekmek yardımında bulunduk ve bulunuyoruz. Ekmek arzını artırmak için Halep'te bir fırını yeniden aktive etmeye çalıştık ancak bölgedeki ağır çatışmalar bu aktiviteye üç-dört hafta ara vermemize sebep oldu. Ayrıca yine kuzeybatı Halep'te yaptığımız gıda kuponu dağıtımına da aynı şekilde güvenlik sebebiyle üç-dört hafta ara vermek durumunda kaldık. Ancak her ne kadar biz toplam 23 bin aileye yardımda bulunsak da bu toplam ihtiyacın çok küçük bir kısmını karşılıyor. Bunun başlıca sebebi bizim şu anda kısıtlı finansal yardımda bulunabilme kapasitemiz. Dolayısıyla sadece küçük bir bölümünde katkımız oldu.

Söyleşi: Hülya Topcu

© Deutsche Welle Türkçe