Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı yılda yedi milyona ulaştı. Örgüt, hükümetleri hava kirliliği ile mücadele etmeye çağırıyor.
Fotoğraf: picture alliance/ROPI
Reklam
Hava kirliliği yüzünden yılda en az yedi milyon kişi hayatını kaybediyor. Bu tespit, Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) ait. Örgütün Genel Direktörü Tedros Adhanom, hükümetleri hava kirliliği ile etkin şekilde mücadele etmeye çağırdı.
Adhanom'un Cenevre'de yaptığı açıklamalara göre dünya genelinde on kişiden dokuzu yüksek oranda zararlı maddeler içeren havayı teneffüs ediyor. Kirli havanın herkesin ancak özellikle de yoksulların hayatını tehdit ettiğini belirten DSÖ Genel Direktörü, hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybedenlerin yüzde 90'ının kalkınmakta olan ve kalkınmanın eşiğindeki ülkelerde yaşadığını ifade etti. Adhanom, Asya ve Afrika'nın krizin en yoğun şekilde görüldüğü bölgeler olduğunu söyledi.
DSÖ'den zararlı gazlara karşı uyarı
Çin hava kirliliğinin en yoğun olduğu ülkelerden biri Fotoğraf: picture-alliance/Imaginechina/Liu Debin
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 3 milyar kişi evlerinde sağlığa zararlı duman oluşmadan yemek pişirme olanağına sahip değil. Örgüt, açık ateşte yemek pişirmenin ve bunun sonucu oluşan dumanın milyonlarca kişinin hayatını kaybetmesine neden olduğunu açıkladı.
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, dünya genelinde 4 milyon 200 bin kişi ise doğrudan kirli havayı soluduğu için hayatını kaybediyor. Sanayi tesisleri, otmobiller ve diğer ulaşım araçlarının açığa çıkardığı sağlığa zararlı gazların ölümlerde büyük rol oynadığını açıklayan örgütün verilerine göre, kirli hava partikülleri solunum yollarına, ciğerlere ve oradan da kan-dolaşım sistemine girerek insan sağlığını tehdit ediyor.
DSÖ, hava kirliliğinin yetişkinlerde kalp-dolaşım sistemindeki bozukluklara bağlı ölümlerin dörtte birinin sorumlusu olduğunu açıkladı. Ayrıca örgüt, felç vakalarının yüzde 25'i, akciğer kanseri vakalarının yüzde 30'u ve kronik ciğer rahatsızlıklarının yüzde 43'ü de hava kirliliğine bağlı olarak ortaya çıkıyor.
Kirli hava ile mücadele
Kirli havanın neden olduğu sis tüm kalabalık kentlerin problemi. Kent yönetimleri daha az aracın trafiğe çıkmasını sağlamak için bazen sürüş yasağı bazen de otomobil kullanmamayı teşvik gibi yöntemler seçiyor.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/A. Dedert
Yoğun trafik, kirli hava
Kirli hava sadece Almanya’nın büyük kentlerinden biri olan Stuttgart'ın sorunu değil. Dünya üzerinde çoğu kent kirli hava ile mücadele etmeye çalışıyor. Almanya’da Federal İdare Mahkemesi kararını verdi: Dizel motorlu araçların kent merkezlerine girmesi yasaklanabilir.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/M. Murat
Oslo’da dizel yasağı yürürlükte
Norveç’in başkenti Oslo’da belirli bir sınıra ulaşıldığı anda dizel araçların trafiğe çıkış yasağı devreye giriyor. Uygulama 17 Ocak 2017’de yürürlüğe girdi. Ancak yasağın kapsamına dizelle çalışan ambulans ve itfaiye araçları dahil değil. Kent içinde park yerlerinin kısıtlanması ile de Oslo araç kullanımını azaltmaya çalışıyor.
Fotoğraf: Fotolia/nanisimova
Paris'te trafiğe çıkış yasağı
2024 yılından itibaren Paris’te dizel araç kullanımı, 2030 yılından itibaren de benzinle çalışan araçların kullanımı yasaklanacak. 1997’den önce üretilmiş olan araçların günlük iş saatlerinde şehir içi trafiğe çıkması yasak. Sınırın aşılması durumunda tek ve çift numaralı plakalar arasında değişmek koşulu ile trafiğe çıkış yasağı uygulanıyor.
Fotoğraf: Reuters/C. Platiau
Londra’da araba kullanma vergisi
Londra’da şehir içinde araç kullanmak isteyenler günlük yaklaşık 11,40 euro ödemek zorunda. 2003 yılında şehirde trafik sıkışıklığı vergisi uygulanıyor. Şehir içindeki otomobillerin plakaları elektronik olarak tespit ediliyor. Eğer vergi ödenmezse 240 poundluk ceza kesiliyor.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa
Bisiklet dostu şehir Kopenhag
Kopenhag Belediye Başkanı Frank Jensen 2019 yılından itibaren dizel araç satımını yasaklamak istiyor. Böylece toplam 300 kilometrelik bir karayoluna ağına sahip olan Danimarka’nın başkentinde yollar sadece bisikletliler tarafından kullanılabilecek. Bisiklet kullanımı araba kullanmaktan daha kolay ve ucuz. Kopenhaglıların yarıdan fazlası işe bisikletle gidip geliyor.
Fotoğraf: picture-alliance/Hans Ringhofe
Madrid’de trafiğe kapalı yol sayısı artışta
Yakın bir zamanda Madrid’in her yeri, Madrid Kraliyet Tiyatrosu önündeki bu meydanda olduğu gibi araç trafiğine kapalı olmalı. Önümüzdeki beş yıl içerisinde şehir içindeki tüm yolların yaya yoluna çevrilmesi planlanıyor. Dağlarla çevrili olan Madrid uzun bir süredir şehrin üzerine çöken sis dalgası ile mücadele veriyor.
Helsinki’de akıllı telefonla yollarda
Helsinki’de toplu taşıma kullanımının kolaylaştırılması hedefleniyor. Gelecek 10 yıl içerisinde “isteğe bağlı ulaşım” sistemi ile otobüs, sürücüsüz arabalar ya da kesin bir rotası olmayan minibüs fark etmeksizin, tüm toplu taşıma sisteminin bir telefon uygulaması üzerinde birleştirilmesi hedefleniyor. Bu sistem insanların kendi arabalarını kullanmasını gereksiz kılması öngörülüyor.
Fotoğraf: picture-alliance/Photoshot/Li Jizhi
Hindistan’ın elektronik geleceği
Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi sis altında. Hindistan’ın başkentinde kirli havaya ilişkin sınır çoğunlukla aşılıyor. Elektrikli araçların kullanılmaya başlaması ile bu sorunun azalması bekleniyor. 2030’a kadar tüm yeni araçların elektrikli olması ve yüksek karbondioksit salınımı yapanların yerini alması planlanıyor.
