İsrail ordusunun, "Rotamız Filistin, Yükümüz İnsani Yardım" kampanyasının üç kargo ve üç yolcu gemisinden oluşan yardım filosuna sabah saatlerinde düzenlediği operasyonda en az 19 kişinin öldüğü ve 26 yaralı olduğu açıklandı.

“Yardım gönüllüleri şiddete başvurdu”

Konuyla ilgili İsrail’den ilk resmî açıklamayı yapan Sanayi ve Ticaret Bakanı Benyamin Ben Elizer “hayatını kaybedenlerden dolayı büyük üzüntü duyuyorum” demekle yetindi. İsrail ordusu sözcülerinden Avi Benayahu, operasyonun kan dökülmeden yapılmak istendiğini ancak karşılarında “barış yanlısı değil, şiddet yanlısı kişiler” bulduklarını iddia etti ve silah, bıçak ve baltayla direnenlere karşılık vermek zorunda kaldıklarını savundu. Benayahu ayrıca gemideki yolculardan birinin İsrailli askerlerin silahını alarak ateş açtığını da iddia etti ve "adeta linç edeceklerdi" dedi. Dört askerin yaralandığını söyleyen sözcü, kan dökülmemesi için çok çaba harcadıklarını, askerlere "provokasyonlara gelmeme” talimatının verildiğini ve ölümlerden dolayı da üzüntü duyduklarını kaydetti.

Barak Türk gemisini suçladı

İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, İsrailli askerlerin Türk Mavi Marmara gemisinde şiddetle karşılaştıklarını ve bu nedenle kendilerini savunmak zorunda kaldıklarını iddia etti.

Başbakan Bünyamin Netenyahu’nın sözcüsü Mark Regev de “gemideki yolcuların şiddete başvurduklarını ve askerlerin saldırıya yanıt verdiklerini” iddia etti.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon ise "Aktivistler defalarca yapılan uyarıları dikkate almadı" dedi ve ölümler nedeniyle de üzüntülü olduklarını belirtti.

Öte yandan İsrail vatandaşlarına "Türkiye'ye seyahat etmeyin" uyarısını yaptı.

“İsrail herkese saldırabileceğini mi düşünüyor?”

Yardım kampanyasının sözcülerinden Greta Berlin ise İsrail askerlerinin gemi güvertelerine ayak basar basmaz ateş açmaya başladığını söyledi ve “İsrail ordusu ne hakla sivillere bu şekilde saldırabiliyor. Filistinlilere ayrım gözetmeksizin saldıran İsrail herkese saldırabileceğini mi düşünüyor” diyerek tepki gösterdi.

İsrail askerleri operasyonu, hücum botları ve helikopterlerle, İsrail sularına 70 mil açıkta sabah saatlerinde gemilere indirme yaparak düzenledi. Gemiler, Gazze'deki Filistinlilere 10 bin ton insani yardım taşıyor ve 700 yardım gönüllüsü de gemilerde bulunuyordu. Yaralıların helikopterlerle hastanelere nakledildiği bildiriliyor.

Hamas'ın 2007 yılında Gazze'de yönetimi devralmasından bu yana İsrail bu bölgeye katı bir abluka uyguluyor yardım inisyatifinin başlatıldığı ilk andan itibaren sözkonusu gemilerin geçişlerine izin verilmeyeceğini duyurmuştu.

AB tepkili

AB'nin büyükelçiler düzeyinde Brüksel'de konuya ilişkin acil toplantı düzenleyeceği açıklandı. Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, İsrail’in operasyonuna ilişkin eksiksiz soruşturma açılmasını isterken, İsrail’in insani yardımları engelleyen politikalarının kabul edilemez olduğunu vurguladı. AB Dönem Başkanlığı’nı yürüten İspanya ise operasyonun kabul edilemez olduğunu duyurdu ve İsrail Büyükelçisi’nin izahat vermesi için Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığını açıkladı.

Berlin: “Orantılı değil”

Almanya da bir açıklama yaptı. "Şoke olduk" diyen Almanya Başbakanı Angela Merkel'in Sözcüsü Ulrich Wilhelm, “Her Alman hükümeti İsrail’in savunma hakkına destek vermiştir. Ancak bu hak, 'orantılı güç' sınırları içinde kullanılmalı. İlk bakışta bu temel ilkeye uyulmadığı görülüyor” açıklamasını yaptı.

Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle de "derin kaygı duyduğunu" duyurdu.

Fransa'dan orantısız güç suçlaması

Fransa Cumhurbaşkanı Nikolas Sarkozy İsrail'i orantısız güç kullanmakla suçlarken, Fransız Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner de İsrail’ı kınadı ve acil soruşturma talep etti. Kouchner, İsrail’in eylemini büyük bir şokla karşıladığını kaydetti ve "Bu tür bir şiddete başvurulmasının hiçbir meşru açıklaması olamaz. Bu dramın tüm ayrıntıları gün ışığına çıkartılmalı" diye konuştu.

Yunanistan, İsrail ile ortak askeri tatbikatından çekildiğini açıklarken, İsrail’in Atina Büyükelçisi’ni Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak gemilerdeki 30 Yunan vatandaşı hakkında derhal bilgi verilmesini istedi.

Hollanda, Belçika, Danimarka, İspanya, ve Avusturya gibi Avrupa ülkeleri de İsrail Büyükelçileri'nden operasyona ilişkin izahat istedi ve ölüme sebebiyet verilen operasyonu kınadı.

En sert tepki Türkiye'den

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye dışında olması nedeniyle İsrail ile yaşanan gerilim Ankara'da, Başbakan Vekili Bülent Arınç, İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Başbakanlık Müsteşarı Efkan Ala, Genelkurmay Harekât Başkanı Korgeneral Mehmet Eröz ve Deniz Kuvvetleri Kurmay Başkanı Koramiral Nusret Güner'in de katıldığı bir toplantıda masaya yatırıldı.

Toplantısı sonrası açıklama yapan Arınç, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi'nin geri çağrıldığını, üç tatbikat ve genç milli takımın maçının iptal edildiğini duyurdu.

İsrail'in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy'nin Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldığı ve Türkiye'nin tepkisinin çok sert bir şekilde aktarılarak "izahat" istendiği bildirildi.

Türk Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in yardım konvoyuna müdahalesine ilişkin çok sert bir açıklama yaptı. Müdahale “kınandı” ve açıklamada, "İsrail bunun sonuçlarına katlanacak. Kabul edilemez bir olay. Kuvvetle kınıyor ve acil izahat bekliyoruz" denildi. Dışişleri açıklamasında ayrıca bu müdahalenin “telafi edilemez sonuçları olacağına” dikkat çekti.

Açıklamada şu noktalara dikkat çekildi: "İsrail masum sivilleri hedef alarak, insan hayatını ve barışçı girişimleri hiçe saydığını açık bir biçimde bir kez daha göstermiştir. İsrail'in bu insanlık dışı uygulamalarını şiddetle kınıyoruz. Açık denizlerde gerçekleşmiş, uluslararası hukukun ağır bir ihlalini teşkil eden bu müessif olay ilişkilerimizde telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurabilecektir."

Gül: "Sorumluların cezalandırılmasını istiyoruz"

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, İsrail'in müdahalesini "uluslararası hukukun açık ihlali" olarak nitelendirdi ve "Sorumluların cezalandırılmasını istiyoruz" açıklamasını yaptı.

"Korsanlıktır"

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun ise New York'a gittiği ve Türkiye'nin BM Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdığı bildirildi. Davutoğlu, "Kimsenin böyle birşey yapmaya hakkı yok. Kimse uluslararası hukuktan üstün değil. İsrail'in yaptığı korsanlıktır, hesabını vermek zorundadır" sözleriyle tepki gösterdi.

Erdoğan Türkiye’ye dönüyor

İsrail ile Türkiye arasında diplomatik gerilimin tırmanması üzerine Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Latin Amerika ziyaretini yarıda keserek Türkiye’ye dönme kararı aldığı açıklandı.

Arap dünyası teyakkuzda

22 ülkenin üye olduğu Arap Birliği gelişmelerin ele alınması için acil toplantı yapılmasını kararlaştırırken, Filistin lideri Mahmud Abbas İsrail’in operasyonunu "katliam" olarak nitelendirdi ve üç günlük yas ilan etti. Filistin yönetimi ayrıca BM Güvenlik Konseyi'nin acilen toplanmasını istedi.

Öte yandan Pakistan ve İran da İsrail'in müdahalesini sert ifadelerle kınadı. Mısır da İsrail Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırarak tepki gösterdi.

Türkiye'de protesto gösterileri

İsrail'in yardım gemilerine müdahalesine karşı Türkiye'de protesto gösterileri düzenleniyor. İstanbul'daki İsrail Başkonsolosluğu'na önünde biriken kalabalıktan bazı kişiler taş atmaya başlayınca polis müdahale etti. Taksim'de de protesto gösterileri düzenleniyor. İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, "herkese itidal ve soğukkanlı olma" çağrısı yaptı. Ankara'da da İsrail Büyükelçisi Levy'nin rezidansı önünde toplanan kalabalık İsrail aleyhinde sloganlar attı. Adana ve Antalya'da da protesto gösterileri yapıldığı bildiriliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/AFP/ Reuters, DA/MÇ