Euro banknotlarının hammaddesi pamuktur. Kâğıt gibi çabuk yıpranmaz, çamaşır makinesinde dağılmaz. Banknot kâğıdı yapımında tekstil fabrikalarından artan kısa lifli pamuk ipliği kullanılır.

Pamuk ağartılır, yıkanır ve kâğıt hamuru haline getirilir. Hamurun terkibi sır gibi saklanır. Özel makineler kâğıt hamurunu işleyip uzun bantlara dönüştürür. Filigran ve filaman gibi güvenlik alametlerinin bir bölümü hamurla birlikte işlenir.

Kalpazanların işini zorlaştırmak için Euro banknotlarında on farklı güvenlik alameti bulunur. Sentetik varak aplikasyonları matbaada banknota basılır.

Matbaada komplike bir yöntemle para kâğıdı boyanır. 200 bin 20 Euro banknotunu boyamak için bir kilo boya yeter. Tifdruk ve ışığa göre renk değiştiren rakamların kâğıda aktarılmasında 80 tonluk basınç veren özel makineler kullanılır.

Euro Banknotlarını Reinhold Gerstetter çizer. Alman grafikçi son Alman Mark’larındaki yüz çizimlerini de yapmıştı. Yeni Euro’lar nominal değerlerine göre Avrupa’nın farklı çağlarını temsil eder. 5 Euro’da antik çağdan kalma kemer resmedilmiştir. Onu sırasıyla Romantik, Gotik, Rönesans, Barok ve Sanayi çağları izler.

Sıra son olarak banknotun numaralandırılmasına gelir. Her banknot numarası bir kez kullanılır. Numara paranın nerede basıldığını gösterir. Banknotlar Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde son derece sıkı güvenlik önlemleri altında basılır. Banknotların basılması sabit bir anahtara göre Euro Bölgesi üyeleri arasında paylaştırılmıştır.

Eskiden devletler ülkelerindeki özel matbaalara banknot sipariş ederdi. Artık paranın basılacağı matbaa Merkez Bankası ihalesiyle belli oluyor. Matbaalar arasındaki fiyat rekabeti maliyet yaratıyor. Geçen yıl bir özel Alman matbaası 700 personelin çalıştığı Münih’teki tesislerini kapattı. Giesecke & Devrient adlı şirket Leipzig ve Malezya’daki matbaalarında daha düşük maliyetle çalışabiliyor.

Baskı tamamlandıktan sonra kâğıt bloklar banknot ölçeğinde kesilir. Çabuk yıpranmaması için yeni banknotlara ikinci kat boya atılır. Bazı Euro Bölgesi ülkelerinde banknot kullanımı azaldı. Teknolojideki ilerleme giderek matbaaların işini zorlaştırıyor. Kalkınma halindeki ülkelerde ise nakit talebi artıyor.

Banknotlar tedavüle girmeden, yüksek hızlı kamerayla taranıp hatalı olup olmadığına bakılır. Kusurlu çıkanlar incecik kıyıldıktan sonra sıkıştırılıp küçük hap şekline sokulur. İyi bir izolasyon maddesi olduğundan kıyılmış kâğıt para sesten korunma duvarlarında kullanılır. Eskiyip yıpranmış banknotlar da parçalayıcıda kıyılarak imha edilir.

Banknotlar destelenip mühürlendikten sonra merkez bankalarına gönderilir. Banknotun üretim maliyeti 7 ile 16 sent arasında değişir. Maliyet banknotun nominal değeriyle birlikte artar. Banknotların büyüyen ebadı ve ek güvenlik alametleri maliyeti arttırır.

Masraflı baskı metoduna rağmen kalpazanlar her yıl yüz binlerce sahte banknot basıp ‘tedavüle’ sokabiliyor. 2015, Euro’nun tedavüle girdiği 2000 yılından bu yana en çok sahte banknotun yakalandığı yıl oldu. Avrupa Merkez Bankası bütün dünyada ele geçirilen sahte banknot adedinin 900 bini aştığını duyurdu.

Yeni banknot basılmasının başlıca nedeni sahtesini yapmanın zorlaştırılmasıydı. 2013 ilkbaharında yeni beşlikler çıktı. 2014’de 10 Euro, 2015’te ise 20 Euro yenilendi. 2017 ilkbaharında yeni 50 Euro’luk banknotlar tedavüle girecek. Onu birer yıl arayla 100’lük ve 200’lükler izleyecek. 2019’da çıkması planlanan 500’lük banknotla ise muhtemelen tanışamayacağız. © Deutsche Welle Türkçe

Beş euroluk banknotların yenilenmesinin ardından 10 euroluk yeni banknotlar da 23 Eylül tarihi itibariyle tedavüle girdi. Peki ya tasarımları? Bir grup Avrupalı sanatçı 28 Avrupa Birliği ülkesinden 18’inde kullanılacak banknot için tasarım fikirleri üretti. Örneğin bu banknot Alman müzisyen ve sanatçı Michael Erbach tarafından eski banknotlardan derlenerek tasarlanmış.

Sanatçıların çoğu Alman. Aralarında başka Avrupa ülkelerinde doğanlar da var. Tasarımlarını “neuro-illuminated.eu’’ adlı sitede paylaşan sanatçılara göre insanın her gün kullandığı bir şey sıkıcı ya da soyut olmak zorunda değil. Avrupa’nın tarım ekonomisinin kökenini konu alan Thomas Haubolds’un tasarımında estetik bilinci ve renkler arka planda duruyor.

Hamburg kentinden Frederik Jurk çalışmasında Avrupa’nın uzak ülkeleri, Finlandiya ve Kanarya Adaları’nı bir araya getiriyor. Tasarım için iki ülkenin bayraklarında yer alan öğeler kullanılmış. Başlıca hedefi canlı ve çarpıcı renklerden oluşan bir tasarım yapmak olan sanatçı amacına ulaşmış gibi görünüyor.

Köln’den Thorsten Wolber de 10 euroluk banknotlar için hazırladığı tasarımında Avrupa Birliği’nin bir “patchwork aile” olduğu fikrinden yola çıkıyor. Tasarımcının kendi Avrupa vizyonu da bir nihai devletin oluşması fikrinden değil daha çok Avrupa’yı şekillendirme arzusundan oluşuyor. Litvanya da 2015’te Euro Bölgesi’ne girecek on dokuzuncu ülke olacak.

Ressam ve grafik tasarımcısı Peter Pichler’in 10 euroluk banknotu da 1933 ve 2013 yılları arasında yaşamış ve Yahudi soykırımı sırasında hayatta kalmayı başarmış Avusturyalı Roman yazarı Ceija Stojka’yı konu ediniyor. Banknotun arka kısmında da bir barış güvercini bulunuyor. Pichler’e göre bu semboller özgürlük, çeşitlilik ve saygıyı temsil ediyor.

İrlanda’da doğan Lorna Egan banknot tasarımında çocuklardan ilham almış. Bu tasarım, bir arada yaşama fikrinin gelecek nesiller tarafından devam ettirilebileceği umudunu taşıyor. Bütün Avrupa’nın birlikte paylaştığı gökyüzü özgürlüğü temsil ediyor.

Antje Herzog tasarımında Avrupa’nın 13 önemli kişi ve öğesinden esinlenmiş. Bu öğeler sanat, müzik, edebiyat, felsefe, bilim, araştırma, mimari, siyaset, kadınlar, hayvanlar, ağaçlar ve çiçeklerden oluşuyor. Ön tarafta bulunan Jeanne d’Arc da kadınlar grubunu simgeliyor. Geri kalan öğeler banknotun arka tarafında bulunuyor.

Polonya doğumlu sanatçı Grazyna Ostrowska Henschel, “gücümüz dillerin ve kültürlerin çeşitliliğinden geliyor” diyor ve bunun Avrupa’nın gücünü ve hoşgörünün temelini oluşturduğunu vurguluyor. Tasarımında “on” kelimesinin Avrupa’nın farklı dillerinde nasıl söylendiğini gösteriyor.

Günlük hayatta paranın dışında yemekten daha önemli ne olabilir ki? Carsten Tiemessen ekmek ve şarabın en kolay yemekler olduğunu ayrıca uzun bir zaman boyunca gelişerek kendine özgü bir kültür oluşturduklarını düşünüyor.

Funny van Dannen’ın kapitalizm hakkındaki şarkısından hareketle Chris Campe 10 euroluk banknotun ortasına sosyalist Karl Marks’ı yerleştirmiş. Tasarımcı “Marks komünist Doğu Almanya’da yüz marklık banknotları bir zamanlar süslemiş olmasaydı, bugün bir paranın üzerine yansıyabilir miydi?” sorusunu soruyor.

Ancak bu hayali paralarla alışveriş yapılamıyor. Gerçek on euroluk banknot Ocak ayının sonunda Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu’ndan Yves Mersch tarafından kamuoyuna sunulmuştu. Sayıların yerleri değişse de banknot şimdikine oldukça benziyor. © Deutsche Welle Türkçe

Euro banknotlarının hammaddesi pamuktur. Kâğıt gibi çabuk yıpranmaz, çamaşır makinesinde dağılmaz. Banknot kâğıdı yapımında tekstil fabrikalarından artan kısa lifli pamuk ipliği kullanılır.

Pamuk ağartılır, yıkanır ve kâğıt hamuru haline getirilir. Hamurun terkibi sır gibi saklanır. Özel makineler kâğıt hamurunu işleyip uzun bantlara dönüştürür. Filigran ve filaman gibi güvenlik alametlerinin bir bölümü hamurla birlikte işlenir.

Kalpazanların işini zorlaştırmak için Euro banknotlarında on farklı güvenlik alameti bulunur. Sentetik varak aplikasyonları matbaada banknota basılır.

Matbaada komplike bir yöntemle para kâğıdı boyanır. 200 bin 20 Euro banknotunu boyamak için bir kilo boya yeter. Tifdruk ve ışığa göre renk değiştiren rakamların kâğıda aktarılmasında 80 tonluk basınç veren özel makineler kullanılır.

Euro Banknotlarını Reinhold Gerstetter çizer. Alman grafikçi son Alman Mark’larındaki yüz çizimlerini de yapmıştı. Yeni Euro’lar nominal değerlerine göre Avrupa’nın farklı çağlarını temsil eder. 5 Euro’da antik çağdan kalma kemer resmedilmiştir. Onu sırasıyla Romantik, Gotik, Rönesans, Barok ve Sanayi çağları izler.

Sıra son olarak banknotun numaralandırılmasına gelir. Her banknot numarası bir kez kullanılır. Numara paranın nerede basıldığını gösterir. Banknotlar Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde son derece sıkı güvenlik önlemleri altında basılır. Banknotların basılması sabit bir anahtara göre Euro Bölgesi üyeleri arasında paylaştırılmıştır.

Eskiden devletler ülkelerindeki özel matbaalara banknot sipariş ederdi. Artık paranın basılacağı matbaa Merkez Bankası ihalesiyle belli oluyor. Matbaalar arasındaki fiyat rekabeti maliyet yaratıyor. Geçen yıl bir özel Alman matbaası 700 personelin çalıştığı Münih’teki tesislerini kapattı. Giesecke & Devrient adlı şirket Leipzig ve Malezya’daki matbaalarında daha düşük maliyetle çalışabiliyor.

Baskı tamamlandıktan sonra kâğıt bloklar banknot ölçeğinde kesilir. Çabuk yıpranmaması için yeni banknotlara ikinci kat boya atılır. Bazı Euro Bölgesi ülkelerinde banknot kullanımı azaldı. Teknolojideki ilerleme giderek matbaaların işini zorlaştırıyor. Kalkınma halindeki ülkelerde ise nakit talebi artıyor.

Banknotlar tedavüle girmeden, yüksek hızlı kamerayla taranıp hatalı olup olmadığına bakılır. Kusurlu çıkanlar incecik kıyıldıktan sonra sıkıştırılıp küçük hap şekline sokulur. İyi bir izolasyon maddesi olduğundan kıyılmış kâğıt para sesten korunma duvarlarında kullanılır. Eskiyip yıpranmış banknotlar da parçalayıcıda kıyılarak imha edilir.

Banknotlar destelenip mühürlendikten sonra merkez bankalarına gönderilir. Banknotun üretim maliyeti 7 ile 16 sent arasında değişir. Maliyet banknotun nominal değeriyle birlikte artar. Banknotların büyüyen ebadı ve ek güvenlik alametleri maliyeti arttırır.

Masraflı baskı metoduna rağmen kalpazanlar her yıl yüz binlerce sahte banknot basıp ‘tedavüle’ sokabiliyor. 2015, Euro’nun tedavüle girdiği 2000 yılından bu yana en çok sahte banknotun yakalandığı yıl oldu. Avrupa Merkez Bankası bütün dünyada ele geçirilen sahte banknot adedinin 900 bini aştığını duyurdu.

Yeni banknot basılmasının başlıca nedeni sahtesini yapmanın zorlaştırılmasıydı. 2013 ilkbaharında yeni beşlikler çıktı. 2014’de 10 Euro, 2015’te ise 20 Euro yenilendi. 2017 ilkbaharında yeni 50 Euro’luk banknotlar tedavüle girecek. Onu birer yıl arayla 100’lük ve 200’lükler izleyecek. 2019’da çıkması planlanan 500’lük banknotla ise muhtemelen tanışamayacağız. © Deutsche Welle Türkçe