Mahalle bekçilerinin vatandaşlara kimlik sorup soramayacağına ilişkin tartışmaların bitmediği bir dönemde AKP, bekçilere polislere tanınan yetkilerin çoğunu vermek için harekete geçti.

AKP’nin TBMM Başkanlığı’na sunduğu Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanun Teklifi’nde bekçilere tanıdığı yetkiler Ankara’da muhalefetle iktidarı karşı karşıya getirdi.

Teklifle bekçilere kimlik sorma yetkisinin yanı sıra kişi ve araç durdurarak arama yapma, silah kullanma ile sorgu yetkisi de veriliyor. Bu da polislere tanınan yetkilerin çoğunun bekçilere de tanınması anlamına geliyor.

CHP'li İbrahim Kaboğlu, önümüzdeki hafta mecliste komisyon görüşmelerine başlanacak teklifle AKP’nin ‘yeni bir kolluk kuvveti’ oluşturacağını düşünüyor. DW Türkçe'ye bekçilerin yeni yetkileri ile özel yaşama müdahale edebileceğini, dahası ‘ahlak polisliği’ yapabileceğini anlatan Kaboğlu, muhalefetin bu düzenlemeye tepkisinin çok sert olacağına dikkat çekiyor.

Teklifin Anayasa ve mevcut mahkeme kararlarıyla çeliştiğini öne süren Kaboğlu, “Polislerin zaten çok geniş yetkileri var ve bunların kısıtlanması gerekirken, şimdi de bekçiler üzerinden yeni bir kolluk kuvveti yaratılıyor” diyor. Bekçilerin İçişleri Bakanlığı’nca belirlendiğini hatırlatan Kaboğlu, “Bu durum bile başlı başına bir şüphe kaynağı. Böylesi düzenlemelerin aceleye getirilmemesi, kamuoyunda genişçe tartışılması gerekir” uyarısı yapıyor.

“Hukuksuzluğa alıştırmaya çalışıyorlar”

HDP'nin hukukçu vekillerinden Mehmet Rüştü Tiryaki de DW Türkçe’ye bekçilerin kimlik sormasının mahkeme kararlarıyla engellendiğini ancak AKP’nin bu kararları ‘hiçe saydığını’ söylüyor. “AKP, öyle bir sistem içinde ki, vatandaşı hukuksuzluğa alıştırmaya çalışıyor. Ne bir mahkeme kararı ne bir yasa maddesi ciddiye alınıyor. Varsa yoksa, kendi güçleri” çıkışı yapan Tiryaki, “Polislerin yetmediğinin itirafı mı bu, yoksa yepyeni polisler yaratılsın mı isteniyor. Polis gücüne dayanmak huzur ve düzen mi getirecek” soruları yöneltiyor.

“Suç oranlarında hızlı düşüş var”

AKP Ankara İl Başkanı Hakan Han Özcan, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın "Bekçi düdüğünün sesini duymak istiyorum” sözleriyle savunduğu teklifin yasalaşması halinde Türkiye’de suç oranında ciddi düşüşler görüleceğini söylüyor. Özcan, “Ankara’da bekçilerin sayısının artmasıyla kapkaç, oto ve ev hırsızlığı gibi suçlarda yüzde yüz düşüşler görüyoruz. Biz de cumhurbaşkanımızın duymak istediği düdük sesini duymak istiyoruz. Bekçilerimiz 30-40 yıldan beri vardı. Kimlik de sorarlardı. Sorun edilmemeli” diyor.

İzmir’de yaşanmıştı

İktidarla muhalefetin ‘bekçi’ gerilimini, geçen yıl İzmir’de iki genç ile mahalle bekçileri arasında yaşanan kimlik sorma kavgasının yargıya taşınması başlatmıştı. İzmir 35. Asliye Mahkemesi kimlik sorma, makul şüphe üzerine kaba üst araması yapma gibi yetkilerin bekçilere verilmediğini belirterek, söz konusu bekçilerin görev sınırlarını aştıkları kararını vermişti. Emniyet Genel Müdürlüğü ise bu kararla ilgili açıklamasında bekçilerin vatandaşlara kimlik sorma yetkisinin olduğunu açıklamıştı.

Vatandaşları sorguya çekebilecekler

Teklifin yasalaşması durumunda bekçiler istedikleri kişileri ve araçları durdurup arama yapabilecek. Kişileri arama yaparken, “Kıyafetleri çıkarmadan arama yapma” şartı getirilecek.

Bekçilere kişileri sorguya çekebilme ve silah kullanabilme yetkisi de verilecek. Bekçiler, polislerle aynı ödülleri alacak. Çarşı ve mahalle bekçisi olmak için yapılacak sınavlarda İçişleri Bakanlığı yetkili olacak. Bakanlığın belirlediği sınavları geçen ancak bekçilik görevini yapamayacak bir engele sahip olanlar ise "aday memur” olarak Emniyet Genel Müdürlüğü’nde ya da Jandarma Genel Komutanlığı’nda görevlendirilebilecek.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe