Almanya'da "Anayasaya aykırı ve/ya da terörist örgütlerin sembollerinin" gösterilmesi yasak. Alman Ceza Kanunu'nun 86'ncı maddesinin a paragrafı ile hukuki çerçevesi çizilen bu yasaklar söz konusu sembollerin, "Vatandaşların bilgilendirilmesi, Anayasa'ya aykırı çabaların püskürtülmesi, sanat, bilim, araştırma ya da eğitimsel amaçlar, belli bir dönemde yaşananlarla ilgili haber yapılması, tarih anlatımı vb." gibi başlıklar altında kullanılmasını ise serbest bırakıyor. Bu metin de o kapsama giriyor.

Z İşareti

Bu bağlamda yasaklanan son sembol aslında bir istisna, zira konu "Anayasa'ya aykırı ve/ya da terörist örgütler" kapsamına girmiyor. Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) gazetesinin haberine göre, Rus kökenli bir Alman vatandaşı, iş yerine üzerinde Z harfi olan bir tişörtle gittiği için bin 500 euro ceza ödemeye mahkum edildi. Haberde, cezaya çarptırılan kişinin bunu ödediği ve böylece hakkındaki hukuki sürecin sona erdiği belirtildi.

Ukrayna'yı işgal eden Rus ordusu tarafından, askeri araçlarının üzerinde kullanılan Z işareti, aynı zamanda Rusya'nın saldırı savaşına destek verenlerin, örneğin evlerinin dış duvarlarına çizdiği bir propaganda sembolüne dönüşmüş durumda. FAZ'in haberine göre, Rus kökenli Alman vatandaşın davasına bakan hakim, Z işareti ile ilgili olarak Almanya'da henüz bir yüksek mahkeme kararı olmadığını, ancak Wiesbaden Bölge Mahkemesi Ceza Kanunu uyarınca "Kamu huzurunu bozmaya uygun" olarak değerlendirdiği için Z işaretini kamusal alanda göstermenin suç olarak nitelendirildiğini dile getirdi.

Gamalı Haç

Almanya'da yasaklı olan sembollerin büyük kısmı nasyonal sosyalizm dönemine ait. Bunların en bilineni, aslında geçmişi nasyonal sosyalizmden binlerce yıl geriye giden ve bir Nazi icadı olmayan ancak rejimin kendine sembol seçtiği gamalı haç.

Diğer tüm Nazi sembolleri gibi o da insan onurunu hiçe sayan, ırkçı bir ideolojiyi yansıtıyor ve normal şartlar altında Almanya'da kamuya açık alanlarda gösterilemez. Gamalı haçın nasyonal sosyalizm dönemi ile ilgili müzelerde, örneğin o Nazi üniformalarının üzerinde kol bandı olarak teşhiri, eğitim ve bilgilendirme kapsamında değerlendirildiği için, bu yasağın kapsamı dışında kalıyor. Ayrıca ilgili görsel, örneğin gamalı haçın üstüne çarpı atılması gibi, bu sembolü olumsuzlaştıran, reddeden bir mesaja sahip ise kamuya açık alanda kullanılabiliyor.

Hitler görselleri

Nasyonal sosyalizm dönemi Almanyası'nda Hitler görsellerini hayatın her alanında görmek mümkündü. Devlet dairelerinde, pullarda, paraların üzerinde görülen Hitler görselleri, Hitler'in partisi NSDAP'nin (Alman Nasyonalsosyalist İşçi Partisi) ve tüm Nazi devletinin bir simgesi gibiydi. Günümüzde Hitler'in başının olduğu bir görseli herhangi bir şekilde, örneğin bir kahve fincanı üzerinde yaymak cezaya tabi bir suç.

Burada söz konusu görselin, Anayasa'ya aykırı amaçlarla kullanılıp kullanılmadığına da bakılmıyor.

SS Sembolü

Kısa adı SS olan Schutzstaffel (Koruma Timi), nasyonal sosyalist rejimin en etkili terör ve baskı organıydı. Eşi benzeri olmayan savaş suçlarına karışan SS, toplama kamplarının işletilmesi ve Yahudi Soykırımı'nda (Holokost) da belirleyici rol oynadı. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından, Nazilerin yargılandığı Nürnberg Mahkemeleri'nde bir suç örgütü olarak sınıflandırılan SS'nin sembolü, cermen runik alfabesindeki "sig" harfinin iki adet yan yana gelmesinden oluşuyor. Söz konusu sembol, SS'nin diğer tüm işaret, sembol, bayrak, rozet, üniforma, slogan, marş ve şarkıları gibi İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yasaklandı. Bu yasak sebebiyle Almanya'da örneğin otomobil plakası olarak yan yana iki S harfi kullanılmıyor.

Hitler Selamı

Bir vücut hareketinin de yasak kapsamına girebileceğinin en iyi kanıtı Hitler selamı. Elin açık bir şekilde kolun öne ve hafif yukarı doğru, düz bir şekilde uzatılması, Adolf Hitler döneminin tipik selamlama ve Hitler kültünü övme biçimiydi. Bu tür selamlama jestine genelde, "Heil Hitler" (Yaşasın Hitler) ya da "Sieg Heil" (Yaşasın Zafer) sloganları eşlik ediyordu. Neonazilerin yer yer uyguladığı bu selamlama şekli Almanya'da yasak.

Belgesel filmler, tiyatro oyunları ya da Nazi rejimi ile araya mesafe konduğu açık olan durumlarda bu selamın yapılması ceza kapsamının dışında kalabiliyor. Neonazilerin de günümüzde, bu yasağı aşabilmek için Hitler selamını ufak değişikliklerle yaptığı sık sık görülebiliyor. Ancak yasaklı tüm sembollerde olduğu gibi burada da Ceza Kanunu'nun 86'ncı maddesinin a paragrafı uyarınca, değiştirilmiş olsa bile yasaklı sembole "aradaki fark ayırt edilemeyecek kadar benzeyen" simgeler de yasaklı sayılıyor.

IŞİD Bayrağı

El Kaide ya da IŞİD gibi İslamcı terör örgütleri Almanya'da yasaklı. IŞİD'in "Kara Sancak" olarak da adlandırılan bayrağı da yasaklılar listesinde yer alıyor. Anayasa karşıtı bir örgütün sembolü olarak nitelendirilen bayrağa 2014 yılında yasak getirildi. Bayrağın üzerindeki, "Allah'tan başka tanrı yoktur. Muhammed Allah'ın peygamberidir" yazısı nedeniyle, bunun inanç özgürlüğü kapsamına girdiği öne sürülmüş ve yasaklama kararı o dönem bazı kesimlerce eleştirilmişti. Almanya İçişleri Bakanlığı bunun üzerine, yasağın İslami sembollere yönelik olmadığını, bu sembollerin Anayasa karşıtı amaçlar için kullanılması nedeniyle yasak kararı alındığını ifade etmişti. 

PKK Bayrağı

PKK (Kürdistan İşçi Partisi), hem Almanya'nın, hem de Avrupa Birliği'nin (AB), terör örgütleri listesinde yer alıyor.

Bu örgütün bayrağı da kendi gibi yasaklılar listesinde. Ancak buna rağmen gösterilerde ve eylemlerde sık sık açılıyor.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?